Primaire emoties zoals woede, verdriet en angst zijn intelligente kwaliteiten van ons menselijke
bestaan. Ze geven ons met grote helderheid en haarscherpe precisie inzicht in de situatie
waarin ons leven zich bevindt en ze verschaffen ons de juiste energie om in die situatie te
kunnen handelen. Toch ervaren we onze primaire emoties doorgaans niet als intelligente
kwaliteiten. Dit komt omdat we iets met deze emoties doen en ze niet voor ons laten werken.
Angst toont ons iets wat we niet willen zien: onze eindigheid en de fundamentele onzekerheid
van ons bestaan. Niets is wat het lijkt te zijn. Aangezien we er moeite mee hebben om dit onder
ogen te zien, ‘vermoorden we de boodschapper’. Het is haast een natuurlijke menselijke reactie
om terug te deinzen voor angst, en vooral voor wat angst ons toont. We zijn bang voor angst.
Het kan ook zijn, dat we angst al vroeg in ons leven hebben weggestopt, omdat we om een of
andere reden niet bang mochten zijn. Angst die niet in openheid kan functioneren, perverteert
tot een secundaire emotie. Agressie is een van de meest voorkomende vervormingen van
angst. Ze is angst die ondergronds is gegaan. Agressie is de guerrilla die de onderdrukte angst
voert in ons bewustzijn. Ze is de angst die is gestold in een destructieve spanning, zonder
inzicht in de situatie en met een energie die geenszins op de situatie is afgestemd.
Angst kan ook verworden tot een geestelijke spasticiteit. We leven dan in een permanente
verkramping. Of angst verlamt ons in de situaties waarin we zijn inzicht en energie zo hard
nodig hebben. Wanneer angst niet onbekommerd en onbelemmerd kan functioneren, vertekent
en vertroebelt ons inzicht in de situatie en staan we niet meer in onze kracht. We hebben
onszelf afgesloten van de kwaliteiten waarmee we zijn toegerust om ons leven te kunnen
leiden. We zijn vervreemd van onszelf.
Om onze verhouding tot angst te helen, zullen we angst als intelligente kwaliteit en afgestemde
energie moeten leren waarderen. We zullen angst opnieuw moeten leren voelen. Ik noem twee
manieren waarop dit kan. Dit zijn niet de enige manieren om onze relatie met angst te
herstellen. Het zijn wijzen die ik zelf heb beproefd en als doeltreffend heb ervaren.
Beide oefeningen gaan uit van een sterke fysieke basis. Het lichaam draagt de oefening. Dit is
belangrijk! Het dragende lichaam zou een lichaam in een meditatiepositie kunnen zijn, met een
rechte rug en met kracht in de onderbuik, het geaarde lijf. Wanneer de basis een fysiek
krachtige is, kunnen we ons een situatie voor de geest halen waarin we bang zijn. Wanneer heb
je voor het laatst angst gevoeld? Wat gebeurde er in die situatie? Waar was je? Welke waren de
condities? Wanneer je de angstige situatie voor jezelf hebt gevisualiseerd, laat je de angst
opkomen. Dit is beangstigend en het kan zijn dat het niet in een keer lukt om de angst te laten
rijzen. Het is een oefening, dus je geeft jezelf permissie om gewoon weer opnieuw te beginnen
met de visualisatie.
Als angst in deze gecontroleerde setting opkomt, kun je twee dingen doen. Je kunt de angst
stem geven en een dialoog aangaan met de angst. Hoe is het met je? Wanneer ben jij voor het
laatst naar buiten gekomen? Hoe gaat het zelf met je om? Hoe waardeert het je? Wat vind je
daarvan? Wat bied je het zelf? Wat heb je van het zelf nodig om vrij te kunnen functioneren?
Het stem geven aan angst, helpt angst zijn natuurlijke plaats te hervinden in de mandala van
mijn leven.
Ook kun je de angst binnengaan als hij in de gecontroleerde situatie van een meditatie opkomt.
Je laat de angst beetje bij beetje toe. Dit zal met terugdeinzen en verwerpen gepaard gaan,
maar het is een oefening en je kunt haar telkens weer opnieuw beginnen. Op een gegeven
moment begin je de angst tot in je poriën te voelen. Van teen tot kruin ben je intiem met de angst, ben je angst, adem je angst in en adem je angst uit.
Zowel de dialoog met de angst, als het de angst van binnenuit ervaren, werken pacificerend. Ik
bevrijd mezelf niet van angst, ik bevrijd angst van mezelf. In de hoop dat angst zijn plaats in de
orde van mijn bestaan hervindt en onbelemmerd kan functioneren als een intelligente kwaliteit
van mijn leven en een energie die is afgestemd op de situatie.